غزوه بدرالموعدغزوه بدرالموعد (یا بدرالوعد، بدرالاخره، بدرالصَفرا، بدرالصُغری، بدرالثالثه) در سال چهارم هجرت روی داد. ۱ - تاریخچه غزوه بدرالموعدبه نوشته مورخان [۱]
ابن هشام، سیرت رسول اللّه، ترجمه و انشای رفیع الدّین اسحاق بن محمد همدانی، چاپ اصغر مهدوی، تهران ۱۳۶۱ش، ج۲، ص۷۲۴ـ۷۲۶.
[۳]
محمدابراهیم آیتی، تاریخ پیامبراسلام، چاپ ابوالقاسم گرجی، تهران ۱۳۶۶ش، ص۳۷۴ـ۳۷۵.
ابوسفیان بعد از اتمام جنگ اُحد (شوال سال سوم) مسلمانان را به جنگی در بدرالصفراء برای یک سال دیگر فراخواند و از حضرت محمد (صلّیاللّهعلیهوآلهوسلّم) پاسخ مثبت شنید.با فرارسیدن زمان قرارداد، ابوسفیان که خروج را خوش نمیداشت نُعیم بن مسعود را با وعده بیست شتر راهی مدینه کرد تا مسلمانان را بیم دهد و آنها را از رفتن به بدر منصرف کند. اما رسول خدا (صلّیاللّهعلیهوآلهوسلّم) فرمود که بر وعده خود پایدار خواهد ماند، حتی اگر دیگران با او همراهی نکنند. پس از آن با سپاهی بالغ بر ۱۵۰۰ نفر راهی بدر شد و هشت روز در آنجا به انتظار ماند. ۲ - برگشت ابوسفیانابوسفیان نیز ناگزیر در جمعی مرکب از دو هزار نفر مکه را ترک گفت و تا ناحیه ظَهران (یا عُسفان) پیش رفت، اما به بهانه خشکسالی و کمبود آب بازگشت. مکیان به طعنه، سپاه ابوسفیان را جیش سَویق (به معنی شراب) نامیدند (این غیر از «غزوه سویق» است). مسلمانان هم که ورودشان به بدر با برپایی بازار سالانه همزمان شده بود، کالاهای خود را فروختند و درهمی به درهمی سود بردند و بازگشتند. به نقلِ واقدی و ابن سعد و حلبی با توجه به زمان برپایی بازار بدر، از اول تا هشتم ذیقعده، مسلمانان در همین موقع به بدر رسیدهاند. اما ابن هشام، به نقل از ابن اسحاق [۷]
ابن هشام، سیرت رسول اللّه، ترجمه و انشای رفیع الدّین اسحاق بن محمد همدانی، چاپ اصغر مهدوی، تهران ۱۳۶۱ش، ج۲، ص۲۰۹.
آن را از حوادث شعبان سال چهارم دانسته است، که در این صورت فاصله زمانی احد تا رویداد مزبور فقط ده ماه (نه یک سال، طبق قرارداد) میشود.علاوه بر آن، گزارش فعالیت تجاری مسلمانان در بدر با این تاریخ سازگار نیست. در قرآننیز به این غزوه اشاره شده است. ۳ - پانویس
۴ - منبعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرةالمعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «بدر»، شماره۷۱۳. |